Цемент үйлдвэрлэхэд орох түүхий эд материалыг үндсэн 3 хэсэгт хуваан үзэж болно. Үндсэн түүхий эдэд Шохойн чулуу болон нүүрс, тохируулагч түүхий эдэд шавар төмрийн хүдэр болон гөлтгөнө багтдаг бол нэмэлтээр хэрэглэгдэх түүхий эдэд үнс, бусад зөвшөөрөгдсөн түүхий эд орно. Үүнд: Цеолит, Домен зуухны шарга, гэх мэт.
Өнөөдөр үндэсний хоёр том үйлдвэр ажиллаж байна. Хөтөлийн цементийн үйлдвэр манай хоёр нийлээд зах зээлийн хэрэгцээний цементийн 50 хувьд ч хүрэхгүй байна. Иймээс Хятадын зах зээлээс худалдаж авч байна л даа. Мөн Налайхад нэг жижиг үйлдвэр байгаа. Шинээр цементийн жижиг үйлдвэр барьж байгаа газар мэр сэр байнаа.